چه کسانی در بورس تهران در روز روشن جیب مردم را می‌زنند؟

به گزارش تراز ،ضعف در نظارت و برخورداری عده‌ای از رانت‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در بازار سرمایه ایران اختلال جدی ایجاد کرده است، به‌طوری که در دوره رکود بازار و توقف طولانی‌مدت بسیاری از نمادها اهالی تالار شیشه‌ای می‌گویند عده‌ای دلال و سفته باز  حرفه‌ای و قهار چگونه در بازار بورس به دستکاری قیمت می‌پردازند و سودهای کلان به‌دست می‌آورند.

اگر افزایش بهای سهام یک بنگاه براساس ارزش ذاتی یک سهم نباشد و حاشیه‌سازی و جو روانی و اطلاعات غلط و پمپاژ مصنوعی پول برای ساخت موقتی تقاضای کاذب باشد، قطعاً با خروج سفته‌بازان در اوج قیمت، گروهی که براساس این جو روانی مصنوعی اقدام به خرید سهام در بورس کرده‌اند متضرر می‌شوند زیرا با خروج سفته‌بازان سهم نزول می‌کند و سفته بازان قهار به بهای از دست رفتن سایر سرمایه‌گذاران در بورس سود کسب می‌کنند.

اگر دست سفته بازان قهار را در بازار سرمایه باز بگذاریم نتیجه آن می‌شود که عده‌ای سهامدار همیشه در بورس سرمایه خود را به این افراد دلال و سفته‌باز که امروز متأسفانه ردپای همکاری این افراد در عمده جهش‌های بی‌منطق سهام برخی از شرکت‌های بورسی و فرابورسی دیده می‌شود، می‌بازند و با توجه به حیات مکرر سفته‌بازان در هر دوره‌ای این سؤال مطرح می‌شود که چرا ناظر بازار علیه برخی سفته‌بازان تا کنون اقدام قضایی نکرده است، زین پس ورود سایر نهادهای نظارتی به این حوزه ضرورت جدی دارد.

رانت فرآیندی است که طی آن یک فرد یا گروه صاحب اطلاعات، فرصت‌ها و امتیازهایی شوند که دیگران از آن بی‌بهره‌اند و با سوءاستفاده از این فرصت‌ها و اطلاعات به ثروت‌های مالی و موقعیت‌های اجتماعی دست یابند. رانت در واقع سود غیرمتعارفی است که بدون زحمت و تلاش تنها به دلیل برخورداری از اطلاعات و موقعیت به دست می‌آید. رانت اطلاعاتی یکی از شقوق رانت‌خواری است که عده‌ای از طریق دستیابی زودرس به اطلاعات گوناگون در زمینه سرمایه‌گذاری سودهای کلانی می‌برند.

در این بین افراد سودجو و طماع که اغلب وابسته به کانون‎های ثروت و قدرت هستند از طریق زد و بندهای مالی و خرید و فروش اطلاعات، به اطلاعات محرمانه شرکت‌ها و دولت‌ها که هنوز منتشر و رسانه‌ای نشده دست می‌یابند و به‌راحتی می‌توانند این اطلاعات را به دیگران بفروشند یا با جهت‌دهی سرمایه خود سود هنگفتی ببرند.

یکی دیگر از فسادهای درون بورس رانت‌خواری و تخلفات کارگزاران بورس است. کارگزاران در واقع مشاوران فروش سهام هستند که خرید و فروش سهام در بورس از طریق کارگزار صورت می‌گیرد. این افراد از هر حربه و فریبی استفاده می‌کنند تا مشتری به دست بیاورند و اکثراً بهترین سهام شرکت‌ها را به سرمایه‌داران بزرگ می‌فروشند تا به سرمایه‌داران خرد، زیرا سود بیشتری عاید آنها می‌شود. یک کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین در پاسخ به اینکه چرا در فصل مجامع امسال خبری از ورود و خروج پر تحرک سهامداران در نماد‌های معاملاتی نیست، گفت: علت این پدیده را باید در ساختار ضعیف و ناکارآمد بازار سرمایه ایران جست‌وجو کرد، در این بازار همواره یک عده از رانت اطلاعاتی برخوردار بوده و هستند، این عده در سال‌هایی که پیش‌بینی سود شرکت‌ها به صورت عمدی پایین اعلام شده بود وبا علم و اطلاع از این پنهانکاری در فصل مجامع با خرید سهام این شرکت‌ها ظرف مدت اندکی دونوع سود به جیب می‌زدند. آنطور که سلامی یادآور شد، البته در بعضی موارد این عمل با دستکاری قیمت نیز همراه می‌شد و خریداران بیچاره که با تلاش بسیار و انتظار در صف خرید ایجاد شده ناشی از قانون سهام شناور آزاد و سقف افزایش قیمت این سهام را با قیمت‌های متورم خریداری کرده بودند، با زیان هنگفتی مواجه می‌شدند.