[ad_1]
به گزارش تراز: اسلام برای استحکام بنیان های اجتماع دستورات فراوانی دارد و برای این مساله اهمیت فراوانی قائل است. یکی از مهمترین مصادیق آنها کمک مالی به دوستان و نیازمندان است که تحت عنوان قرض در مباحث دینی مطرح شده است. خاصیت مهم قرض و علت برتری آن نسبت به صدقه این است که در قرض فرد قرض گیرنده چون خود را ملزم به بازپرداخت آن می بیند لذا باید تلاش کند تا بتواند از عهده دِین خود بر بیاید. ولی در صدقه این حالت نیست و اگر کسی به گرفتن صدقه عادت کند دیگر کار و تلاش برای کسب و رزق و روزی برایش مشکل خواهد بود.
در سوره بقره آیه ۲۴۵ می‌فرماید:
«مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً کَثِیرَهً وَ اللَّهُ یَقْبِضُ وَ یَبْسُطُ وَ إِلَیْهِ تُرْجَعُون.»
«کیست که به خدا «قرض الحسنهاى» دهد، تا آن را براى او، چندین برابر کند؟ و خداوند است (که روزى بندگان را) محدود یا گسترده مىسازد و به سوى او باز مىگردید.»
البته در این میان مسائلی هم ممکن است پیش بیاید و احکامی باید دانسته شود تا خدای ناکرده دچار گناهان بزرگی همچون ربا نشویم.
** اگر طلبکار گم شد چه باید کرد؟
البته شاید این فرض در ظاهر امر محال به نظر برسد ولی بسیار اتفاق افتاده که از کسی پولی قرض می گیریم و بعد از مدتی او را به دلیلی پیدا نمی کنیم. خصوصا این مساله درباره مبالغ کم اتفاق می افتد. در این صورت باید آن مبلغ را کنار بگذارد تا بعداً به او برساند؛ اما اگر از پیدا کردن او ناامید باشد با اجازه مرجع تقلید می‌تواند آن مال را از طرف صاحبش صدقه دهد؛ البته نمی تواند بدون اجازه مرجع تقلید صدقه بدهد.
** نکته مهم درباره کم شدن ارزش پول قرضی
در بدهی های مدت دار ممکن است پس از گذشت مدتی ارزش پول تغییر پیدا کند. در این موارد حکم شرعی چگونه است؟ یعنی مثلا سال گذشته از کسی یک میلیون قرض کردیم و قیمت سکه هم یک میلیون بود ولی امسال قیمت سکه دویست هزار تومان افزایش پیدا کرده یعنی ارزش پول به همین مقدار کم شده، حال تکلیف ما چیست؟ یک میلیون بدهکاریم یا یک میلیون و دویست هزار تومان!؟
در اینگونه موارد حکم شرعی این است که میزان بدهی شما همان مبلغ اولیه یعنی یک میلیون تومان است. همچنین اگر مقداری طلا به کسی قرض دهد و ارزش طلا پایین بیاید نمی توان مقدار بیشتر طلب کند.
** سود حلالی که نگرفتنش بسیار سودبخش تر است!
نکته مهم این است که شارع مقدس به بدهکار تکلیف نکرده مبلغ اضافی بپردازد و این خود لطف شرع به اشخاص مقروض است. ولی مستحب دانسته هنگام بازپرداخت این مسائل را لحاظ کند و اگر توان مالی دارد بدون اینکه از قبل چیزی شرط کرده باشند و با رضایت خاطر مبلغی اضافه بر بدهی به عنوان هدیه به طلبکار بپردازد.
البته امام صادق (ع) توصیه می کنند که طلبکار هم اگر به آن مبلغ اضافی نیاز ندارد بهتر آن است که آن را نگیرد -ولو اینکه از قبل شرط نکرده بو.دند و گرفتنش حلال است- علتش هم این است که اگر این سود را که سود مباح و حلالی است بگیرد از اجرش نزد خدا کاسته می شود:
امام صادق (ع) فرمودند:
«فَاِنْ اَعْطاهُ اَکْثَرَ مِمّا اَخَذَهُ بلا شَرْطٍ بَیْنَهُما فَهُوَ مُباحٌ لَهُ، وَ لَیْسَ لَهُ عِنْدَ اللّه ثَوابٌ فیما اَقْرَضَهُ؛.» ( وسایل الشیعه ج۱۸ ، ص۱۶۱ ، ح۲۳۳۸۹)
«اگر قرض گیرنده بدون قرار قبلى، سودى به قرض دهنده بدهد مُباح است، ولى آن قرض دهنده پاداشى از خدا نخواهد گرفت.»
[ad_2]
Source link
