[ad_1]
پایگاه خبری تحلیلی تراز: خداوند متعال در قرآن کریم از کلی ترین امور مربوط به سیاست و حکومت و اقتصاد تا جزئی ترین مسائل مربوط به اخلاقیات انسانی را بیان فرموده و چقدر زیباست که ما مسلمانان بتوانیم دستورالعمل و سبک زندگی فردی و اجتماعی خود را بر پایه این دستورات گرانبها پایه ریزی بنماییم.
در یکی از آیات آموزنده قرآن به ده دستورالعمل از آداب معاشرت
«وَٱعْبُدُوا ٱللَّهَ وَلَا تُشْرِکُوا بِهِۦ شَیْئاًۖ وَبِٱلْوَالِدَیْنِ إِحْسانًا وَبِذِى ٱلْقُرْبَى وَٱلْیَتامَى وَ ٱلْمَساکِینِ وَٱلْجَارِ ذِى ٱلْقُرْبَى وَٱلْجَارِ ٱلْجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلْجَنبِ وَٱبْنِ ٱلسَّبِیلِ وَمَا مَلَکَتْ أَیْمانُکُمۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا یُحِبُّ مَن کَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا.»
«و خدا را بپرستید! و هیچ‌چیز را همتای او قرار ندهید! و به پدر و مادر، نیکی کنید؛ همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان، و همسایه نزدیک و همسایه دور و دوست و همنشین و واماندگان در سفر و بردگانی که مالک آنها هستید؛ زیرا خداوند، کسی را که متکبر و فخر فروش است، (و از ادای حقوق دیگران سرباز می‌زند،) دوست نمی دارد.»
در این آیه گرانبها سلسله ای از حقوق فردی و اجتماعی و حق الله و مجموعه ای کامل از آداب معاشرت بیان شده که در صورت عمل به آن می توانیم به خیر دنیا و آخرت برسیم. در زیر به اختصار به ده اصل اخلاقی مورد اشاره در آیه نگاهی گذرا می اندازیم و تامل بیشتر روی آن را به اهل دقت می سپاریم.
۱- مراقب بت پرستی های پنهان باشیم!
دستور نخشت توحید و دوری از شرک و بت پرستی است. نکته ای که نباید از یاد ببریم این است که گمان نکنیم بت پرستی فقط این است که جلوی بتی سنگی تعظیم کنیم و به خیال خود آن را مربوط به هزارا سال قبل بدانیم. خیر، همین که یک فرد، یک عُلقه، یک ماشین و خانه یا هر چیز دیگری نزد ما به قدری بزرگ جلوه کند که برای آن حاضر به زیر پا گذاشتن حقوق خدا و انسان ها باشیم در واقع به نوعی بت پرستی پنهان دچار شده ایم.
اگر به توحید برسیم اراده ما برای انجام هر عمل دیگری به قدری محکم می شود که هیچ سدّی جلودارمان نخواهد بود.
۲– ترک حقوق پدر و مادر، هم دوش شرک به خدا
ادب دوم بعد از توحید رعایت حق والدین است. این مساله آنقدر مهم است که خداوند بلافاصله بعد از توحید و حق خود به حق والدین اشاره می کند. چه بسا بین توحید و محبت به والدین پیوند محکمی برقرار باشد. در حقیقت چنین است چـون بـزرگـتـریـن نعمت ، نـعمت هـستى و حیات اسـت کـه در درجـه اول از نـاحـیـه خـدا اسـت ، و در مـراحـل بـعد به پدر و مادر ارتباط دارد، زیرا که فرزند، بخشى از وجود پدر و مادر است ، بنابر این ترک حقوق پدر و مادر، هم دوش شرک به خداست.
نکته: بوسه پر برکت عالمی که با امام زمان (عج) دیدار داشت بر پای پدرش
در اینجا مناسب است به ذکر حکایتی از مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره) بپردازیم تا با اهمیت دعای پدر و مادر بیشتر آشنا گردیم. ایشان می‌فرمود: روزی هنگام ظهر، مادرم گفت: پدر را برای ناهار صدا کن به طبقه بالا رفتم تا پدر را صدا بزنم، دیدم در حال مطالعه به خواب رفته اند، اگر ایشان را صدا نمی زدم ، شاید مادرم ناراحت می شد و اگر بیدارش می کردم، شاید موجب رنجش پدر می شد. خم شدم، لب‌هایم را کف پای پدر گذاشتم و چند بوسه زدم تا اینکه به آرامی بیدار شده و فرمودند: شهاب الدین! تو هستی؟ گفتم بله آقا.
پدرم وقتی این علاقه و احترام من را دید، دستش را به سمت آسمان بلند کرد و فرمود: پسرم، خدا عزتت را زیاد کند و تو را از خادمین اهل بیت علیهم السلام قرار دهد. مرحوم آیت‌الله العظمی شهاب الدین مرعشی نجفی(ره) می فرمودند: هرچه دارم از برکت آن دعای پدر است.
۳– صله رحم فقط خوردن نیست!
سومین ادب، رعایت حق ذی القربی یعنی خویشان است. ایـن مـوضوع نیز از مسایلى است که در قرآن تاءکید فراوان درباره آن شده است، گاهى به عنوان صله رحم و گاهى به عنوان احسان و نیکى به آنها. در واقع اسلام مـى خـواهـد بـه ایـن وسیله علاوه بر پیوند وسیعى که در میان تمام افراد بشر به وجود آورده ، پـیوندهاى مـحـکمترى در میان واحدهاى کوچکتـر بنام فـامـیـل و خانـواده بـه وجـود آورد تـا در برابر مشکلات و حوادث یکدیگر را یارى دهند و از حقوق هم دفاع کنند.
کمک به خویشان در چند جنبه امکان پذیر است. یکی از مراتب صله رحم هم رسیدگی عاطفی است و دیگری رسیدگی مالی است. نباید گمان کنیم که صله رحم فقط رفت و آمد و خوردن و نوشیدن است!
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:
«هر کس با جان و مالش، صله رحم کند، خدای متعال اجر صد شهید به او می‌دهد.» (وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۲۸۶)
امیر مؤمنان علی (علیه‌السلام) نیز می‌فرماید:
«فَمَنْ اَتاهُ اللهُ مالاً فَلْیَصِله بِه قَرابَتَهُ»
«کسی که از سوی خدا ثروتی به دست آورد، باید بستگان خویش را به وسیله آن دستگیری کند.» (نهج‌البلاغه، خطبه ۱۴۲)
البته رسیدگی عاطفی مطمئناً از توجه مالی مهمتر است. لکن آنچه از همه مهمتر است اینکه با همه وجود (عاطفی و مالی و هر شیوه دیگری) به خویشان خود توجه و رسیدگی کنیم و این مساله به قدری اهمیت دارد که در روایات فرموده اند اگر کسی خویشاوند محتاجی دارد صدقه او به غیر رحم خودش معنا ندارد.
(ادامه دارد)
[ad_2]
Source link
